KISACA
Harper Lee’nin yazdığı “Bülbülü öldürmek” kitabı Scout adlı 9 yaşındaki kız çocuğunun ağzından anlatılmıştır. Kitabın konusu Tom Robinson adlı bir siyahiye açılan asılsız bir dava üzerinden toplumsal adaletsizlikleri ve insanların ikiyüzlü davranışları göz önüne sermektedir. Yazar felsefi düşüncelerini Atticus’un ağzıyla anlatmıştır.
Yer:
Güney Amerika’daki Alabama Eyaletine bağlı Maycomb kasabasıdır
ZAMAN:
İki senelik bir zaman dilimi var. Olaylar bir yaz başlangıcından itibaren anlatılır ve bir sonraki sonbahara kadar devam eder.
Karakterler:
Scout(Jean Louise diğer adı): Kız, 7 yaşında Olayın kahramanı. Olayları Scout anlatıyor
Jem: Scout’un abisi, 13 yaşında. Kolu kırılıyor futbol oynayarak onu unutmaya çalışıyor.
Dill(Charles Baker Harris): Scout’la evleneceklerini söylerler, çocukluk aşkıdır. Sürekli kendisinin yaşadığı abartılı ve gizemli olayları anlatır(Yalan) Babasının konusu açılınca tedirgin olur
Atticus: Çok iyi bir avukattır. Jem ve Scout’un babası. Maycomb’ta saygı duyulan bir adamdır. Tom Robinson’u çok iyi bir şekilde savunur. Sakin, okuyan, dürüst, namuslu ve iyi bir nişancıdır. 50li yaşlarda
Calpurnia(Cal): Evin hizmetlisi, okuma yazma bilen inançlı bir siyahi. Finch ailesi (Atticus, Jem, Scout) için çok değerlidir.
Alexandra Hala: Atticus’un kardeşidir. Katıdır. Atticus’u Tom Robinson olayında desteklememiştir. Scout’un büyümesiyle onu bir hanımefendi gibi yetiştirmek için Atticus’larda kalmaya başlar. Atticus Alexandra’ya büyük saygı duyuyordur aralarındaki bağ kuvvetlidir. Çocuklar pek hazzetmeseler de zamanla alışmaya başlarlar. Her şeye karışan birisidir. Ayrıca üyesi olduğu bir yardım derneği vardır.
Arthur Radley(Öcü Radley): Çocukların evlerinin arkasındaki evde yaşayan hiç dışarı çıkmayan gizemli bir insandır. Bob Ewel’i öldürüp çocukları kurtarır. Çocuklar korktukları için Öcü deseler de aslında iyi birisi olduğunu anlıyorlar.
Bob Ewell’e(Mayela Ewel’ın Babası): Görgüsüz, fakir, sinirli ve kafası az çalışan bir adam.
Mayela Ewel: Tom Robinsonun kedisine tecavüz ettiğini iddia eden kişi.
Bay Heck Tate: Şerif
Yargıç Taylor: Atticus’un yakın arkadaşı ve o da eşitlikten yana ancak elinden bir şey gelmiyor. Tom Robinson’u yargılıyor
Doktor Reynolds: Jem yaralandığı gece eve gelen doktor
Bayan Dubose: Bir hastalıktan ötürü ölümüne az zaman kalan kadın. Komşu.
Stephanie Crawford: Mahallenin dedikoducu kadınıdır. Duyduğu bilgilere biraz da ekleyerek mahalleye yaymaktadır.
Caroline Fisher: Scout’un öğretmeni
Cuningham’lar: parasız gezen insanlardı ama çok gururlulardır
Bülbülü Öldürmek Kitap Özeti
*Scout 9 yaşında, ağabeyi Jem ise 13 yaşındadır. Jem’in kolu kırılmıştır ve kolu eski haline dönememiştir ama futbol oynayarak bu durumu önemsememeye başlamıştır. Scout’a göre Jem’in kolunun kırılmasının sebebi Ewell’lardır. Jem’e göre ise bu olayın sebebi daha öncelerden başlamıştır
O sene Maycomb kasabasında birçok olay yaşanmıştı. Scout ve ailesi bu olaylardan oldukça etkilenmiştir.
Scout’un Maycomb’e gelen ilk atası Simon Finch’tir. Simon Finch’in soyundan gelenler genellikle pamuk tarımı ile uğraşmışlardır. Fakat Scout’un babası Atticus daha idealist biri olarak çok çalışarak hukuk fakültesini kazanmış ve iyi bir avukat olmuştur. Çok iyi bir nişancı da olan Atticus çok kitap okuyan birisidir, çocuklarına adaleti, dürüstlüğü öğretmeye çalışır. Evlerinde Calpurnia(siyahi) adlı aşçı kadın vardır. Scout’un annesi, Scout 2 yaşındayken öldüğü için Calpurnia çocukların bakımı ve terbiyesi ile de ilgilenmektedir.
*Bir gün komşuları Rachel’in bahçesinden bir oğlan sesi gelir. Oğlanın adı Charles Baker Harris’tir ama Scout ve Jem ona isminin çok garip olduğunu söyleyerek ona Dill der. Aslen Missisippi’nin Meridian şehrinde oturan Dill yaz tatillerinde Rachel teyzesinin yanında kalacaktır. Çocuklar babasını sorduğunda cevap veremez ve yüzü kızarırdı. Ailesi tarafından da ilgisiz bırakılmış bir çocuktu. 7 yaşında çelimsiz bir oğlan Dill, Scout ile çocukluk aşkıdır. Her yaz sonu tekrardan evine giden Dill ile sürekli mektuplaşırlardı.
*Scout, Jem ve Dill içine kapanık bir şekilde evinden çok nadir çıkan Radley’lerin merak ederler. Radley’ler pek fazla kimseyle muhatap olmayıp evlerinden çıkmadığı için yaşadıkları evde hayalet var türünden mahallede dedikoduları yapılmaktadır. Bizim çocuklar onlara öcü Radley’ler demektedirler. Sürekli Bay Radley’i dışarı çıkarmak için çeşitli planlar yaparlar. Jem’in, Radley’lerin evinin kapısına dokunup kaçması onlar için en heyecan verici olaylardan biriydi. Öcü Radley’in evine Jem, Dill ve Scout’ın mektup atmaya çalışırlar ama Atticus onları yakalar. Bir gece Öcü Radley’in evine bahçeden girmeye çalışan üçlü (Jem Dill ve Scout) Bay Radley’in tüfeği ile ateş etmesiyle çok korkarlar. Scout ve Jem, her gün okula gittiği yoldan geçerken bir ağaç kavuğu fark ederler ve birisi buraya Jem ve Scout için ufak hediyeler bırakırdı. Gece Radley’lerin bahçesine girmelerinden sonra ağaç kavuğuna mektup bırakmak isterler ve ağaç kavuğunun beton ile kaplı olduğunu fark ederler.
*Bir gece Bayan Maudie’nin evi yanar ve dışarıda bekleyen Scout’ın üstüne Öcü Radley battaniye örter. Atticus Radley’lerle uğraşmamaları için defalarca çocukları uyarır.
*Scout okula başlamadan önce Calpurnia’dan okuma yazma öğrenmiştir. Bu yüzden okula gittiği ilk günden yazıları okumaya başlar. Fakat öğretmeni Caroline Fisher buna çok kızar ve Atticus’un Scouta okumayı yanlış öğrettiğini söyler. Caroline Fisher, Maycomb kasabasını pek bilmeyen birisiydi ve sınıftaki Walter Cuningham’a öğle yemeğinin neden olmadığını sorar. Halbuki Cuningham’lar parası olmayan insanlardır, çocuklarına öğle yemeği koyamıyorlardır. Scout, Walter Cuningham’ın içinde bulunduğu durumu ve kimseden yardım almayacak kadar gururlu olduklarını öğretmene anlatmaya çalışır ama bunu başaramaz. Jem ve Scout, Walter Cuningham’ı eve yemeğe çağırırlar. Ertesi gün ise Caroline Fisher, Burris Ewell’in kafasında bit görür ve temizlenmesi için eve gitmesini ister ancak çocuk gurur yapar ve o sene hiç okula gelmeyeceğini söyler. Ewell’ların hiçbiri okumamıştır. Öğretmen şaşırır. Ewell’lar fakirlerdir ve çocuklarını okula Devlet zorunlu kıldığı için gönderdiklerini öğretmen bilmiyordur.
*Scout’un babası Atticus bir siyahi olan Tom Robinson’un davasını üstlenmiştir. Tom Robinson Ewell’ların kızına tecavüz etmekten yargılanacaktı. Maycomb halkı hem Tom Robinson’un tecavüzden yargılanması hem de bir zenciyi mahkemede savunacağı için Atticus’a tepki gösterir. Atticus ise zenci ve beyaz herkesin insan olarak eşit yargılanmasını gerektiğini ve aynı haklara sahip olduğunu söyler. Davayı kazanamayacağını bilse bile en son ana kadar Tom Robinson’u savunmak istiyordur. Atticus’tan ötürü çocuklar da okulda tepkilere maruz kalır. Ancak Atticus sürekli çocuklara sakin kalmaları gerektiğini söylüyordu
*Bir gün Tim Johson’ın (köpek) kuduz olur ve Atticus’un onu tüfekle vurur. Ve çocuklar babalarının çok iyi bir nişancı olduğunu ancak Atticus bu yönüyle ön plana çıkmak istemediğini söyler.
*Bayan Dubose’nin, Atticus hakkında kötü sözler söyler (Tom Robinson olayı için) ve Jem’in sinirlenip Bayan Dubose’nin çok sevdiği çiçeklerini sopa ile ezer. Atticus ceza olarak Jem’e Bayan Dubose’a 2 hafta boyunca her gece hikâye okumasını söyler. Scout da Jem’e eşlik ediyordu. Bayan Dubose’un hasta olduğu ve birkaç aylık ömrü kaldığı anlaşılır.
*Scout ve Jem’in bir gün Calpurnia ile siyahilerin kilisesine giderler ve orada Tom Robinson’ın suçunu öğrenirler.
*Alexandra hala bir süre Atticus’larda kalmaya karar verir. Çocuklar ilk başta bu durumdan hoşlanmasalar da bir süre sonra alışırlar. Hala çok katı ve kuralcı bir kadındır.
*Dill’ bir gün evden kaçar ve Atticus’un evine gelir.
*Mahkeme başlamadan önce aileye yönelik baskı ve tehditler iyice artar
*Jem, Dill ve Scout, gece Atticus’u takip ederler ve onu tanımadıkları adamlarla (çete) konuşurken bulurlar.
*Tom Robinson’un mahkeme günün gelir çatar ve ilçelerde yaşayan insanların davayı izlemeye gelir. Mahkeme başlar ve Atticus’, Bay Bob Ewell’e (tecavüz edilen kızın babası) sorular sorar. Mayella Ewell (Tom Robinson’un tecavüz ettiği iddia edilen kişi) mahkemeye çıkar ve 21 Kasım akşamı olanlar hakkında bilgi verir.
*Atticus Tom Robinson’u mahkemede başarılı bir biçimde savunur, iddiacıların yalanlarını ortaya çıkarır ve iddiaların asılsız olduğunu ispatlar. Ama jüri yine de Tom Robinson’u Mayalla Ewell’a tecavüz etmekten dolayı hapis cezasına çarpar.
*21 Kasım gecesinde gerçekte olanlar: Tom Robinson iş dönüşü Ewell’ların evinin önünden geçer ve Mayella Ewell onu eve çağırarak kırılan dolabı tamir etmesini söyler ve o sırada Mayella Tom’a sahip olmak ister. Tom bunun için direnmeye çalışırken o sıra Bob Ewell (Kızın Babası) eve gelir ve olanları görür. Tom hızlıca evden kaçar ve Bob Ewell kızını döver. Sonra şerifi (Bay Tate) çağırıp Tom’un kızına tecavüz edip darp ettiğini söyler. Kızının bir zenciyle beraber olmak istemesini kabul edemiyor!
*Atticus davayı temyiz edecekken Tom Robinson hapishaneden kaçmaya çalışmıştır ve gardiyanlar tarafından vurularak öldürülür. Atticus’a alelacele eve gelip Calpurnia’a her şeyi anlatır ve bu sırada da Alexandra hala evde dernekten arkadaşlarıyla sohbet etmektedir. Atticus, Calpurnia’yı alıp Tom Robinson’un karısına ölüm haberini verir.
*Scout 3. sınıfa geçer ve Bayan Gates, derste Hitlerin yaptıklarını korkunç bulduğunu söyler ama mahkemede kendi ülkesindeki bir insana (Tom Robinson’a) çirkin davranır. Almanya’nın Yahudileri ezdiğini söylemesine karşın Amerika’nın siyahileri farklı yargılamasını görmezden gelmesi Scout’u düşündürmüştü.
*Cadılar Bayramı için hazırlanan kostümlü geçit töreninde Scout’a görev verilir. Jambon şeklinde bir kıyafet giymesi istenilir.
*Bob Ewell kızının davasında kendi yalanlarını ortaya çıkardığı için hala Atticus’a kızgındır. Bir gün onun yüzüne tükürür ve tehdit ede ancak Atticus buna aldırmaz. Bob Ewell’in, Atticus’un suratına tükürdüğünü çocuklar öğrenir ve babaları için endişelenirler.
*Atticus çocuklarla dava ile ilgili konuşur ve jürinin karar verme süresinin normale göre daha uzun sürdüğünü çocuklara anlatır. Bu, şu anlama geliyordu: Jürilerin siyah beyaz eşitliğine karşı sıcak baktıkları.
*Bob Ewell Atticus’a olan kızgınlığından ötürü cadılar bayramı etkinliğinden dönen Scout ve Jem’i takip eder. Gece vakti onlara zarar vermek istemektedir. Scout’un jambon şeklindeki kıyafeti olanları görmeye engel olmuştur fakat bir arbede olduğunu fark etmişti. Neticede Jem’in kolu kırılmıştır. Atticus şerif Bay Tate’i arayıp olay yerine gitmesini söyler ve Bay Tate Bob Ewell’in kaburgasına bıçak saplanmış bir şekilde ölü bulduğunu söyler. Arthur Radley’in yaptığı düşünülüyor çünkü Jem’i o gece eve getiren Arthur Radley’di. Ama buna rağmen Bob Ewell’i kimin öldürdüğü muammaydı. Şerif Tate, Bob Ewell’in aslında kendi bıçağının üzerine düşerek öldüğünü anlatır herkese. Bay Radley’in de aslında çok iyi biri olduğu anlaşılmıştı. Scout, Radley’lerin öcü olmadığını, toplumun kötülüklerinden uzak kalmak için insan içine çıkmadıklarını anlamıştır. Sabah olduğunda Scout, Öcü Radley’in elinden tutarak onu eve bırakır.
Kitap isminin geçtiği paragraf: Atticus bir gün Jem’e şöyle der; arka bahçedeki tenekeleri vurmanızı yeğlerim, ama kuşların peşine de düşeceğinizi biliyorum. İstediğiniz kadar karga vurun ama unutmayın ki bülbülü öldürmek günahtır. Bülbüller yalnızca müzik üretirler. Bizi eğlendirmek için bahçeleri yağmalamazlar, yalnızca şarkı söylerler hem de yüreklerini paralayana dek.
